Het bonte bloeiaspect van een bloemrijk grasland komt niet vanzelf, dat weet menig ‘maai mei niet-er’ ondertussen. Het helpt uiteraard dat je wat basiskennis hebt van wilde inheemse planten. Trotse tuiniers slaan hun eerste slag al eind april. Weinig competitieve bloemplanten maaien we dan al vrij, zodat ze niet onderdrukt worden door forse grassen. We maaien vanaf dan quasi wekelijks wel een stuk uit. Het is een lappendeken dat zich ontrolt door de tuin. En zeker vanaf midden mei, net voor ze in zaad komen, pesten we die forse grassen nog gerichter weg; er wordt gemaaid en onmiddellijk afgevoerd. Interessant is niet alleen de verarming van de bodem (verschraling) zodat bloemplanten betere kansen krijgen. Er ontstaan ook nieuwe kiemplekken en de licht en lucht-werking zorgt zowel voor inwaai vanuit als naar de omgeving. Groot streepzaad, een windverbreider, ontsnapte over onze glevlochten haag en bloeit sinds enkele jaren in heel wat bermen nabij ons erf. Heel wat bloemplanten kennen bovendien een snelle herbloei, soms zelfs in de vorm van dwergbloei, en het lappendeken genereert meer structuur en volume in de kruidlaag, van hoger opgaande vlekken tot open bodem. Er ontstaan talrijke randjes en kantjes, waar ondermeer vlinders en parasitaire wespen allerhande volop van profiteren. Tijdens onze vroege maaiwerken sparen we gewenste bloemplanten zoveel mogelijk, soms tot op individueel niveau. We maaien er simpelweg rond. De grote ongemaaide al bloemrijkere lappen mogen overblijven tot midden juni wanneer we onze maaiwerken opnieuw en in fases aanvatten net na de zaadzet van de bloemplanten (simpel, dat zie je), om rond begin juli bijna de eerste snede af te ronden. Nu kan je ervoor opteren sommige stukken korteling te hooien, en dus het gemaaide gras ter plekke twee tot max. drie dagen te drogen en regelmatig op te schudden zodat de zaden er uit vallen. Wie slim is, versleept wat hooi naar een minder bloemrijke plek. Tegen het einde van de eerste snede blijven hoekjes of vlekken uitgespaard. Meer nog, sommige van deze ruigtes mogen overwinteren en zullen dit jaar niet gemaaid worden, maar pas in april of mei het jaar nadien. 

En het werd zomer, de zeis krijgt een adempauze. Vanaf midden september tot midden oktober breekt de tweede snede aan, en nu mag er wat pootkruid bij komen kijken! De lappen met bonte laatbloeiers krijgen de laatste slag. Het is van belang dat ons bloemrijk grasland, de faunavriendelijke ruigtes daar gelaten, kort de winter in kan. Herinner je je die die rozetplanten nog?!

Pelouses in de natuurvriendelijke tuin of openbaar domein beperken zich tot het louter functionele, zoals smalle belevingspaden door de tuin, een frequenter gemaaid bloemrijk gazon rond de vuurkorf wanneer er bezoek komt of de ingeburgerde beleefdheidsstrook langs de fietspaden. De andere laagblijvende groenvormen bestaan uit bloemrijke ruigte, sporadisch een stuk bloemenakker of een border met fraaie afwisseling van interessante cultivars en overblijvende inheemse wilde planten. 

Wil je effectief iets doen voor bestuivers op eigen hof? Lok dan wilde, inheemse planten naar je tuin. Dat lukt mits het onderhoudsregime aan te passen, zoals hierboven besproken via lappendekenbeheer, en uiteraard wat geduld. Actiever kan je aan de slag door molshopen in te wrijven met zelf-geoogste bloemenzaden uit bijvoorbeeld de tegenwoordig wat bloemrijkere wegbermen. Wil je oogsten in een natuurgebied, dan vraag je uiteraard toestemming aan de terreinbeheerder. Een van onze geliefkoosde bloemplanten is de eenjarige Grote ratelaar, een halfparasiet die het gemunt heeft op grassen. Ondergronds hecht hij op de wortels van grassen, en waar de ratelaar verschijnt, slenken de grassen en valt de grasmat open. Hier wachten we met maaien tot de kelken ratelen van de zaden, en er dus meer ruimte -want weg gras- en nieuwe kiemplekken voor andere bloemplanten ontstaan. De moderne hedonist wiens adagio ‘ik wil alles, en ik wil het nu’ luidt, die plaatst een bestelling van een aan bodemtype en vocht aangepast bloemenzaadmengsel bij een erkende verdeler. Steek uw pelousemat open, maak de grond los en zaaien maar! Maar ook voor hem geldt: laat -minstens- het tweemaal jaarlijks maaien niet achterwege, want zonder maaien zullen vergrassing, verruiging en vervilting uw bloemenweide snel omtoveren in een banaler grijsgroen van de stikstofrijke ruigte.

Meer weten? Ondermeer Ecopedia, de kennisdelingswebsite over natuur-, groen- en bosbeheer, biedt plantenlijsten voor een tuin vol leven.

Op wat mineralenrijkere leembodems ontrolt zich dat als volgt: een gele bloeigolf bulkend van Scherpe boterbloem en Groot streepzaad in mei wordt onmerkbaar gevolgd door een wit-paarse met Gewone margriet en Knoopkruid in juni, rijke witte schermen van Gewone engelwortel en donkerblauw van Slangenkruid in juli en vanaf de zomer het helblauwe van Blauwe knoop. Rode zwemen merken we in mei dankzij Veldzuring, en purper van Rode klaver in juni. Bovendien verlengt en verbreedt de bloeiboog dankzij een gefaseerd maaibeheer: waar de grassen in april of mei werden weggepest, verschijnt even later uitbundige herbloei met Witte en Kleine klaver, Klein streepzaad en Gewone brunel. 

Als laatste: denk ook aan de struwelen om de bloeiboog te rekken en te verbreden, van Boswilg in het vroege voorjaar over Sleedoorn en Gewone vogelkers in april, Sporkehout in mei en wilde rozen in juni.